Σε αναζήτηση νέων μορφών πολιτικής δράσης

του Θάνου Κωτσόπουλου

Παρά τις προβλέψεις ορισμένων θεωρητικών της πολιτικής επιστήμης ότι το παραδοσιακό «αγωνιστικό ρεπερτόριο» των κοινωνικών κινημάτων (διαδηλώσεις, καταλήψεις, συγκρούσεις με την αστυνομία κλπ.) θα έχανε την απήχησή του και θα ξεθώριαζε, η ζωή, ιδίως τα τελευταία χρόνια, απέδειξε το αντίθετο. Η διαμαρτυρία στον ανοικτό δημόσιο χώρο παραμένει ίσως η κυριότερη ελπίδα του κοινωνικά ριγμένου και πολιτικά προδομένου ανθρώπου για πολιτική συμμετοχή, αφού το σύστημα επιμένει να τον κρατά σε στέρηση και αποκλεισμό.
Υπάρχει φυσικά μια 20ετία (1980-2000) κατά την οποία η αγωνιστική πολιτική δράση συρρικνώθηκε και οι λόγοι είναι περίπου γνωστοί. Σήμερα απομένει ως απόηχος ένα αίσθημα κόπωσης για τις παλιές και τετριμμένες μορφές πολιτικής διαμαρτυρίας και δράσης, εκείνες τουλάχιστον με τις οποίες πάντα εκφράζονταν τα κοινωνικά κινήματα. Το αγωνιστικό ρεπερτόριο μοιάζει «εκτός μόδας» και αναζητούνται νέες μορφές πολιτικής δράσης, πιο «αντισυμβατικές», όπως π.χ. το μποϋκοτάρισμα ορισμένων προϊόντων, η κατανάλωση «με πολιτικό ή ηθικό μήνυμα», χτυπήματα στους μεσάζοντες, η «ηθική χρηματοδότηση», ο «ηθικός τουρισμός», τα ηλεκτρονικά δίκτυα με ομαδικά email ή ιστοσελίδες, η παραπλάνηση των δημοσκοπήσεων, ίσως ακόμα και η σατιρική εκπομπή ενός ταλαντούχου κωμικού αλλά και η επιβράβευση της κοινωνικής αλληλλεγγύης. Παλιές και νέες μορφές πολιτικής πράξης με κριτήριο την υπεράσπιση των κοινωνικών δικαιωμάτων, την ουσία της δημοκρατίας, τις ειρηνικές σχέσεις των λαών, την ανθρωπιά, το σεβασμό της φυσιογνωμικής ιδιαιτερότητας, δεν αντιπαρατίθενται. Εμείς επιλέγουμε την προσφορότερη, σημασία έχει η επίγνωση του στόχου.
Το γεγονός ότι αυτό το εναλλακτικό αγωνιστικό ρεπερτόριο είναι πρόσφατο και δοκιμάζεται ακόμα σε κάποιες χώρες της Ευρώπης πρέπει να μας κάνει καταρχήν επιεικείς με τα όποια ενδεχόμενα λάθη του και ανοικτούς στην πρωτοτυπία του, χωρίς ωστόσο να παραιτηθούμε από την όποια κριτική θέλουμε να ασκήσουμε στην Α ή Β εφαρμογή του. Πολλές θα είναι οι αντιφάσεις και τα ασυνάρτητα κενά που θα εμφανιστούν από ακτιβιστικές δράσεις οι οποίες θα απευθύνονται σε ευρύ, διαταξικό και τυχαίο κοινό και σε σημαντικό βαθμό θα στηρίζουν την επιτυχία τους στον αιφνιδιασμό, την αυτοματική αντίδραση, το όπλο του παράδοξου αλλά και το χιούμορ. Οι πολίτες, ανεξάρτητα από το αν είναι μέλη κομμάτων, απλοί ψηφοφόροι ή ανένταχτοι έχουν ανάγκη να εκφραστούν πολιτικά με περισσότερη δημιουργικότητα και φαντασία και συνεπώς θα αναπτύξουν θετική στάση απέναντι σε τέτοιες πρωτοβουλίες. Αυτός ο ίδιος ο εμπλουτισμός των πολιτικών δράσεων θα αποτελέσει κίνητρο να σπάσει ο γύψος του απονεκρωμένου και παραμερισμένου πολίτη.
Η ομάδα πρωτοβουλίας «Συμπολίτες» έχει ήδη αρχίσει ένα διάλογο πάνω σ’ αυτά τα θέματα. Επιθυμία όλων των συμμετεχόντων είναι, πιστεύω, μια ανοιχτή πρόσκληση σε όλους. Στην ιστοσελίδα simpolites.blogspot.com μπορεί να αρχίσει ένας διάλογος με κατάθεση σχετικών ιδεών και προτάσεων. Ιδιαίτερη σημασία έχει η συμμετοχή νέων ανθρώπων από το χώρο που καθένας βρίσκεται. Οι ιδέες, η φαντασία, το χιούμορ και η πρωτοτυπία των νέων θα είναι ο φρέσκος αέρας για να διαμορφωθεί συλλογικά, δημοκρατικά, με ανοικτό διάλογο, από τα θεμέλια ένα νέο τοπίο αγωνιστικών παρεμβάσεων και ανατροπών. Ο τόπος μας χρειάζεται τη συμμετοχή μας. Ας προσπαθήσουμε.